Blauwtongvirus blijkt serotype 3: nog geen vaccinaties beschikbaar

Het huidige blauwtongvirus is van het serotype 3. Dat maakte Piet van Rijn bekend tijdens het webinar van de GD, Van Rijn is onderzoeker bij Wageningen Bioveterinary Research. Tegen dit type virus zijn (nog) geen bruikbare vaccinaties beschikbaar helaas. De verspreiding van het virus ligt grotendeels rondom Utrecht – de NVWA houdt een overzicht bij met de blauwtong-besmettingen in Nederland.

Veroorzaker
Blauwtong wordt veroorzaakt door een virus dat door door hele kleine vliegjes, knutten (Culicoides), wordt overgedragen. Wanneer een knutje een besmet schaap prikt raakt het zelf ook besmet. Door vervolgens een volgend dier te prikken kan het virus over gedragen worden. We noemen de knut daarom de vector van de ziekte. Blauwtong is daarmee een vector overgedragen ziekte.

Incubatietijd
De incubatietijd (de tijd tussen geprikt worden en klinische klachten) is 5 tot 20 dagen.

Welke verschijnselen kan ik zien?
Zieke schapen hebben vaak verdikking van de kophuid, afhangende oren, neusuitvloeiing en/of speekselen. Op de tong en op het gehemelte kan een wit beslag gezien worden. Ook worden aan het tandvlees zweren of kleine bloedinkjes op of aan de binnenzijde van de lippen gezien. Een blauwe tong (waar de ziekte zijn naam aan dankt) wordt maar heel zelden echt gezien. Zieke schapen hebben vaak ook pijnlijke poten en kunnen dus kreupelen of met kromme rug staan. Door de bek te koelen in de waterbak proberen dieren verlichting te zoeken, speekselvlokken in de waterbak valt dan ook op op bedrijven met besmettingen. Bij temperaturen van het dier valt vaak hoge koorts op (tot boven de 41 graden).

Is er een vaccin beschikbaar?
Vaccineren met serotype 8 (waar een vaccin voor beschikbaar is) zorgt niet voor een opbouw van antistoffen tegen serotype 3. Er is dus geen sprake van kruis-immuniteit door te vaccineren met het beschikbare vaccin tegen serotype 8. Er zijn geen studies beschikbaar die laten zien dat vaccineren met serotype 8 de cel-gemedieerde afweer tegen serotype 3 stimuleert.  Het antwoord op deze vraag is tot nu toe dan ook ‘nee’.

Wat te doen bij een verdenking?
Blauwtong is een meldingsplichtige ziekte. Meld een verdenking direct bij het Landelijk meldpunt dierziekten van de NVWA via telefoonnummer 045 – 546 31 88 (24 uur per dag). Zet de dieren die misschien besmet zijn apart en scherm ze af van de andere dieren. Verplaats geen dieren van of naar het bedrijf. Er is dan minder risico dat de ziekte zich verspreidt.

Wat kan ik doen om de dieren te behandelen?
Er is geen therapie beschikbaar, dieren kunnen alleen ondersteunend behandeld worden. Denk daarbij aan het geven van pijnstillers (denk aan Novem) en bijvoorbeeld het aanbieden van slobber (gewelde brokjes) om het eten te vergemakkelijken. Houd er rekening mee dat ziekte wel 1 tot 2 weken kan aanhouden.
De inzet van insecticiden (denk aan Spotinor of Butox) heeft helaas maar weinig effectiviteit. Het aantal voedingen door knutten neemt wel af maar voorkomt niet dat het virus wordt overgedragen. Wanneer deze pour-on middelen op de wol wordt opgebracht in plaats van de onderliggende huid heeft het geen effect; wanneer je het wilt toepassen is het heel belangrijk om dit secuur op de brengen.

Risico’s met betrekking tot het dekseizoen
Dekrammen die koorts krijgen zullen zo’n 2 maanden lang steriel zijn. Dat betekent dat een ram die nu een blauwtongbesmetting op loopt de komende twee maanden geen ooien zal kunnen bevruchten. Wanneer een ooi aan het begin van de dracht besmet wordt kan ze opbreken, later in de dracht kan het virus er voor zorgen dat er aangeboren afwijkingen ontstaan. Bij de eerdere uitbraak van blauwtong zagen we met enige regelmaat lammeren waarbij bijvoorbeeld een deel van de hersenen niet was aangelegd of een waterhoofd aanwezig was.

Klik hier voor nog meer informatie.

Bron: www.schapendokter.nl en www.NVWA.nl